Als de wijkwaarden zijn vastgesteld, dan kan de volgende inhoudelijke PBS-stap worden gezet, het vertalen van de waarden naar concrete gedragsverwachtingen. Immers: hoe duidelijker wij als volwassenen aangeven welk gedrag wij van kinderen en jongeren verwachten, hoe groter de kans dat zij hieraan kunnen en zullen voldoen.

Vanuit onderzoek is bovendien bekend dat kinderen tot twaalf jaar nog niet goed in staat zijn om ‘niet boodschappen’ (hou op met rennen) te vertalen naar ‘wel boodschappen’ (loop rustig door de gang, alsjeblieft) (Crone, 2008). Duidelijke gedragsverwachtingen, geformuleerd in positieve, concrete, gedragsmatige termen, maken het dus makkelijker voor kinderen om zich hieraan te houden.

Binnen PBS IN DE WIJK draagt het formuleren van duidelijke gedragsverwachtingen bij aan eenduidige taal, daar waar het gaat om het stimuleren van gewenst gedrag. Het PBS IN DE WIJK kernteam formuleert gedragsverwachtingen voor de wijk en de verschillende PBSteams van de afzonderlijke organisaties formuleren gedragsverwachtingen voor hun eigen organisaties.

Het formuleren van duidelijke gedragsverwachtingen maakt onderdeel uit van de PBS-pijler: ‘een positieve benadering kiezen: gedrag aanleren en waarderen’ en is een groene interventie voor alle kinderen en jongeren, met een belangrijk preventief effect.

Nadat de gedragsverwachtingen zijn geformuleerd, is de volgende stap het visueel maken van de waarden en gedragsverwachtingen. De visualisaties werken als ‘reminder’ voor de kinderen en jongeren en ondersteunen hun gedrag.

Doordat gewenst gedrag met beelden en woorden geëxpliciteerd is, valt het bovendien sneller op als kinderen en jongeren zich hieraan houden. Dit biedt extra kansen om kinderen en jongeren in het zonnetje te zetten. De betrokken organisaties kiezen voor een vorm van visualisaties die bij de wijk past. Dit kunnen foto’s zijn, picto’s of tekeningen. Krachtig is als alle organisaties voor hetzelfde type visualisatie kiezen (bijvoorbeeld hetzelfde logo, kader, kleur e.d.), zodat er voor de kinderen, maar ook hun ouders, sprake is van een grote herkenbaarheid in de wijk.

Onder Downloads staat een voorbeeld. Dit is een visualisatie van de gedragsverwachting ‘we groeten elkaar’, gekoppeld aan de waarde respect, zoals deze in de Rotterdamse wijk Crooswijk is vormgegeven.

Een terugkerend begrip binnen PBS IN DE WIJK is het zogenaamde ‘ontnieten’, oftewel: het spreken in termen van wat we qua gedrag wel willen zien en horen in plaats van benoemen wat we niet willen zien. Deelnemers aan PBS IN DE WIJK geven aan dat het ‘ontnieten’ zorgt voor gezamenlijke taal naar de kinderen en jongeren toe en dat het een proces is om zich dit eigen te maken. Dit proces gaat met vallen en opstaan en om die reden is dit een regelmatig terugkerend onderwerp op de agenda van alle PBS IN DE WIJK bijeenkomsten.

Wilt u meer weten? Neem dan contact op met Emilie van Leeuwen, projectleider.

Downloads
Kaartje ontnieten
Kernboodschap duidelijke gedragsverwachtingen
Lege matrix waarden gedragsverwachtingen
Opdracht gedragsverwachtingen formuleren